SAĞLIK

TEMEL İLK YARDIM



İlk yardım nedir?

 Bir olay ya da olay anında sağlık personeli olay yerine gelinceye kadar;
  • ilaçsız 
  • mevcut araç gereçlerle yapılan ilk müdahaledir 
  • acil tedavi değildir 
  • amaç tedavi etmek değil ilk müdahaleyi yapmaktır.
Uygulamaları  'KBK '

Yani koruma,bildirme,kurtarmadır. 

  1.  Koruma:kendi can güvenliği hastanın can güvenliği olan yerin güvenliğini sağlanmalıdır
  2. Bildirime: Obez,aşırı kilolu olduğu 112'ye bildirilmelidir. Kaç hasta olduğunu, tahmini yaş, cinsiyet, kimlik bilgilerini mutlaka 112 görevlisine söylenmelidir.
  3.  Kurtarma: Doğru ilk yardımı uygulanmalıdır burada kişi ilk yardımcı değilse bunu yapmamalıdır.
Bilinç Düzeyi
Yetişkinlerde ve çocuklarda omuzlarını vurarak iyi misin? 
bebeklerde ise, ayak topunun altına vurarak tepki vermesini bekliyoruz

Nabız Alma Bölgeleri 
Hasta/yaralının başı düşmüşse şah damarından nabız alınabilir. Diğer bölgeler ise el bileği arteri, alın kemiği arteri, kasık atar damarı, koltuk altı atar damarlarında nabız alına bilir.
Hava yol açıklığı nasıl açılır?
Bir eli alnından baş geri çene yukarı pozisyonu (Çene elle yukarıya doğru 90 derece açı olacak şekilde kaldırılır.)
Sert ve düz zemin üzerinde yapılması uygundur.
Bak - Dinle - Hisset Yöntemi

  • 10 saniye süreyle değerlendirilir 
  • göğüs kafesinden sonum hareketlerine bakılır bunun için kulağı hastanın ağzına yaklaştırılır 
  • solunum yoksa derhal yapay solunuma başlanır. 

Haftaya sağlık köşesinden görüşmek dileğiyle sağlıcakla kalın :)

KANAMALARDA İLK YARDIM

Dış Kanamalar 


Atardamar Kanaması : Fışkırır tarzda kanar.


  1. Toplardamar Kanaması: Sızıntı şeklinde ve sürekli kanar.
  2. Kılcaldamar Kanaması:Devamlı ve sürekli kanar.





Kanama durdurma yöntemleri


  1. Kanayan Yara üzerine direk baskı uygulanır ve ilk bez kanla dolduysa ikinci bez üzerine konur fakat peçete ve pamuk kullanılmaz. Çünkü yaraya yapışabilir
  2. Kol ve ayak kanamalarında kalp seviyesinden yukarıya kaldırmak ve beş- on-on beş dakika beklenir bu süre fazlaysa acil yardım istenir


Bası bölgeleri



  1. Yüzdeki tüm kanamalar için şakak ya da şah atar damara baskı yapılır
  2. Koldaki omuzdaki kanamalar için köprücük kemiği çukuruna baskı yapılır 
  3. Koldaki iç kısım kanamaları koltuk altı atardamarına baskı yapılır 
  4. Bacaktaki tüm kanamalar için kasığa yumrukla baskı yapılır

Burun Kanamalarında İlk Yardım

  • Sakinleştirilir ve oturtulur
  • Başı öne eğdirilir
  • İşaret ve baş parmağıyla burnu 5 dakika sıkılır 
  • Tampon yerleştirilmez 
  • Hastaya tansiyonun olup olmadığını sorunuz eğer hasta yaralı tansiyon hastasıysa bez ile burun deliklerini sararak parmakla sıkılır 
  • Ensesine masaj yaparak buz koyulur
  • Baş aşağıya su dökülmez


Kulak kanamalarında ilk Yardım 

  • Bilinci kapalı hasta yaralılar kanayan kulak üzerine yan yatırılır ve mutlaka kan örneği uzman hekime gösterilir
  • Bilinci açık kişilerde kulak kanamalarında kulaktan gelen kan temiz bir bez ile silinir.



İlk Yardım Çantasında Bulunması Gereken Zorunlu Malzemeler 

Pamuk                                        Makas
Yara bandı                                  Üçgen sargı bezi 
Sargı bezi                                   Turnike
Elastik bandaj                             Kalem
Boyunluk                                     Gazlı bez
Eldiven.                                       Maske
Fener.                                          Termometre
Not defteri                                          Alüminyum yanık örtüsü
Saf su
Plaster 


Çengelli iğne 



ACİL İLK YARDIM GEREKTİREN HASTALIKLAR


Bayılma (senkop)
 Beyne giden kanın geçici olarak azalması sonucu oksijen azlığı ya da yokluğunda geçici bir süre içinde yitirilmesine bayılma denir. 
Dolaşım yetmezliği ne bağlıdır.

Nedenleri:
  • duygusal bir tepki 
  • acıya tepki 
  • havasız sıcak ortamlar 
  • aşırı egzersiz

Belirtileri: 
  • baş dönmesi 
  • göz kararması 
  • kulakta çınlama 
  • soğuk terleme
Yapılması gerekenler: kişi sırtüstü yatırılır ayakları 30 santimetre yukarı kaldırılır.

Epilepsi (Sara Nöbeti )

Beynin elektriksel aktivitesinin akmaması ile oluşur.
Nöbet 5 dakika sürer 
ilk yardımı:
Nöbet geçiren hasta/yaralıyı bir ceket ile arkadan sarılır ve yere yatırılır.
Çene kenetlenmesin diye kumaş parçası dişlere konur 
asla metal  kullanmayız.
Eller yumruk yapıldığında açmaya çalışmamalıyız
Başı çarpmaması için önlem alın ağzından köpükler gelebilir başını yan çevirin, nöbet kendi kendine tamamlamasını beklenir.
 Uzun sürenlerde 112 aranmalıdır.
Uykuya meyilli olur uyuyabilir. 
İdrar kaçırabilir.

 Göğüs Ağrısı (Angina Peotoris)

5 dakika ile dinlenme ile geçer
Nedenleri: Fazla yemek yemek 
aşırı spor yapmak, aşırı heyecan, aşırı üzüntü sonucu oluşabilir. Dinlenmeyle geçmiyorsa ciddi olabilir.

Kalp Krizi

Belirtileri midesi bulanır sıkıntı hisseder terleme kusma sol kol uyuşması görünür soğuk oldu kuvvetsizlik olur nabız düzensizliği tansiyon yükselebilir
İlk yardımı: yarı oturur pozisyon verilir sakinleştiilir yol boyunca yaşam bulgular izlenir yalnızken derin derin nefes al ver öksür kuvvetlice hastaneye gidilir
Kan şekeri düşüklüğü diyabet 
Hipoglisemi şeker düşüklüğü
Nefes:koku yok
Cilt rengi ,ısısı: beyaz ve soğuk
Nabız: dolgun hızlı
Aniden gelişen bilinç kaybı
Hiperglisemişeker yükseliyor
Nefes: çürük meyve, aseton gibi kokar
Cilt rengive ısısı:kırmızı ve kuru,sıcak
Nabız: yüzeysel hızlı
İlk yardımı hasta yaralı ya şekerli yiyecek içecekler verilir abecesinin değerlendirilir şekeri yükselen kişi için hastaneye sevki sağlayın bilinci kapalı ya koma pozisyonu verilir

Konu: iki kolu kaldırdığımızda yüzüne düşüyor ise gözkapaklarını kaldırdığımız halde kapanıyorsa ve açamıyorsa ayak topuklarına. Uyarı verdiğinizde hiçbir tepki yoksa kişi komadadır 
ayırt edici bulgular
Nefesi alkol kokuyorsa alkol koması nefis Çürük meyve aseton gibi kokuyorsa şeker koması yanında boş ilaç şişeleri varsa zehirlenmiş komaya girmiş olabilir cebinden epilepsi ilaçları çıktıysa epilektik komadır kollarında morluklar iğne izleri var ise uyuşturucu koması derhal 112 aranır ve komik pozisyona çevrilir nabız ve solunum durmuşsa temel yaşam desteği uygulanır beyin kanaması beyin kanamasını anlamak için aşağıdaki bulgular değerlendirilir fışkırır tarzda kusma şiddetli baş ağrısı sebepsiz uykuya meyil kulakta mı burundan kan gelmesi bilinç kaybı hiç huzursuzluk çok basit bir cümleyi bile kuramama konuşmada pelteklik dili içeri doğru kıvrılmıştır iki kolunu kaldıramaz güldüğü zaman ağzı sağa ya da sola kayar

Havale vücut ısısının yükselmesi ile oluşan ateş nedeniyle epilepsi nedeniyle oluşan havaleler olarak ikiye ayrılır nedenleri yüksek ateş beyindeki enfeksiyonlar beyindeki yaralanmalar ilk yardımı İslak havluya sarılır oda sıcaklığındaki suyu sokulur ateş düşmezse tıbbi yardım istenir.




ACİL İLK YARDIM GEREKTİREN HASTALIKLAR 2

Koma: 
İki kolu kaldırdığımızda hasta/yaralının yüzüne düşüyorsa,göz kapaklarını kaldırdığımızda kapanıyorsa, açamıyorsa, ayak topuklarına uyarı verdiğimizde hiçbir tepki yok ise kişi komadadır.

Ayıp edici bulgular:

Nefise alkol kokuyorsa; alkol komasına girmiştir 
Nefesi Çürük meyve, aseton gibi ise ; şeker koması 
Yanında boş ilaç şişeleri varsa zehirlenmiş ve komaya girmiş olabilir.
Cebinden epilepsi yani Sara ilaçları çıktıysa epileptik koma 
Kollarında morluklar ve iğne izleri var ise uyuşturucu koması 

Yapılması gereken: Derhal 112 aranır ,koma pozisyonuna çevrilir, nabız ve solunumu durmuşsa temel yaşam desteği uygulanır.

Beyin kanaması: 

Beyin kanamasını anlamak için aşağıdaki bulgular değerlendirilir:
 fışkırır tarzda kusma 
şiddetli başağrısı 
sebepsiz uykuya meyil 
kulaktan ve burundan kan gelmesi bilinç kaybı 
İç huzursuzluk
Çok basit bir cümleyi bile kuramama 
konuşmada Peteklik 
deli içeri doğru kıvrılmıştır 
iki kolunu kaldıramaz 
güldüğü zaman ağzı sağa ya da sola kayar 

Bu durumda derhal 112 aranmalıdır.

Havale:
 Vücut ısısının yükselmesiyle oluşan, ateş nedeniyle ve epilepsi (sara) nedeniyle oluşan halaylar olarak ikiye ayrılır. 
Nedenleri:
Yüksek ateş 
Beyindeki enfeksiyonlar
Beyindeki yaralanmalar

İlk yardımı:
Islak havluya sarılır, oda sıcaklığındaki suyu sokulur (ateşi düşmezse) tıbbi yardım istenir.

Zehirlenmeler:

Sindirim yoluyla zehirlenmeler:
 karını ağrısı 
mide bulantısı
 kusma 
baş dönmesi 
ishal 
ürperme 

solunum yolu ile zehirlenmeler 
nefes darlığı 
morarma
 solunum durması 

dolaşım yoluyla zehirlenmeler 
nabız değişiklikleri
 kalp durması

Sindirim yoluyla zehirlenmelerin ilk yardımı:

ABC'si değerlendirilir. Gerekirse 114 (UZEM zehir danışma merkezi) aranır, kişi kendiliğinden kusuyorsa başı yana çevrilir.
 Bu örnekler (kusumuğu örnek olarak alınır ) uzman hekime gösterilir. Birinci kapalıysa joma pozisyonyna çevrilir.112 aranır.

Solunum yoluyla zehirlenmeler de ilk yardım:

Gazla dolu bir ortamda ilk yardımcı önce kendisini korumak için maskesi takmalı ya da ıslak bez kullanmalıdır.
 Hasta/yaralı temiz havaya çıkarılmalı, ortam havalandırılmalı 
bilinci açık ise yarı oturur pozisyon kapalı ise koma pozisyonu verilir.


Cilt yoluyla Zehirlenmelerde ilk yardım :

ABC'si değerlendirilir.Kimyasal bulaşmış giysiler çıkartılır. Kimyasal maddenin ya da zehirin temas ettiği yer 15-20 dakika bol suyla yıkanır.

Sağlıkla kalın :))




YANIKLARDA İLK YARDIM

Yanık dereceleri 

Birinci yanıklar ;
Güneş yanıkları: 
ağrı,
şişlik olur .

48 saatte iyileşir

İkinci derece yanıklar:
 Deride, içi su kabarcıklı yaralar oluşur, ağrılıdır.

Üçüncü derece yanıklar 
Derinin tüm tabakaları etkilemiştir. Kaslar, sinirler, damarlarda doku hasarı vardır.

İlk yardımı:

Yanan bölge 15-20 dakika akan suyun altında soğutulur. Yapışan giysiler akan suyun altında kesilerek çıkartılır. Alüminyum yanık örtüsü ile yanan bölgeler kapatılır. Şok önlemleri alınır.

Yanık alanı geniş ve acile sevki güç olacaksa 1 litre suya bir çay kaşığı tuz, bir çay kaşığı kabartma tuzu karıştırılarak içirilir. 
Maden suyu da içilebilir.

 Elektrik Yanaklarını İlk Yardım:

 Hasta/yaralının elektrikle teması kesilir.(Şarteli kapatılır)
 Su ile girişimde bulunulmaz.
Kuru tahta,sopa,gazete,ip,deri gibi malzemelerle elektrikle olan temas kesilir.
 Lastik eldiven takılır, lastik tabanlı ayakkabılar giyilir,gazeteye de basılabilir.
 Akımın şiddetini göre kalp durması, solunum durmasında hasta/yaralının ABC'si değerlendirilir.
 Bilinci açık hastalarda; şok önemleri alınır (sırt üstü yatırılır ayakları 30 santim yukarıya kaldırılır.)
Bilinci kapalı ise; kalp durmuş,solunumu durmuşsa temel yaşam desteği uygulanır.
 Elektrik akımının tamamen kesilmiş olduğundan emin olmadan Kazazedeyi yaklaşmayın.



VÜCUDA YABANCI CİSİM BATMASINDA İLK YARDIM

Göğüse Yabancı Cisim Batması 
İlk Yardımı:
Yabancı cisim çıkarılmaz.
 Etrafını sargı yapılır (cisim çıkarılmadan)
 Ağızdan yiyecek-içecek verilmez.
 Acil yardım istenir 
Bilinci açık kişilerde yarı oturur taşıma yapılır.
 Bilinci kapalı kişilerde yatarak taşıma yapılır.
 Poşet ile de yara sarılabilir.
 Yaranın üzerine yapılan sargının bir ucu açık bırakılır nedeni ise nefes alma-verme sırasında havanın dışarıya çıkması içindir.

Delici Karın Yaralanmalarında İlk Yardım:

Dışarı çıkan organlar zorla içeriye sokulmaya çalışılmaz. Karın tahta gibi sertse durum ciddidir.
 Dışarı çıkan organlar üzeri nemli bez ile kapatılır. Hasta/yaralının ABC'si değerlendirilir. 
Yiyecek-içecek verilmez.
 Yara boyuna ise sırtüstü yatırılır,yara enine ise sırtüstü yatırılır ve  dizler bükülür.

Kafatası Ve Omurga Yaralanmaları 
Nedenleri:
Yüksek yerden düşme, otomobil ya da motor yaralanması, spor ve iş kazaları, yıkıntı altında kalma.

Belirtileri: 
Bilinç düzeyinde ki değişiklik yani hafıza kaybı 
Göz ve kulakta morluklar
 Baş ve boyunda dış kanama 
Boyun ağrısı 

İlk Yardımı: 
Açık yaralar ve kanamalar üzerine tampon yapılır ve sargı ile desteklenir.
Tespitleme, sabitleme,aterleme yapılır.
Hasta hareket ettirilmez.
ABC'si değerlendirilir.

Kulak Ve Buruna Yabancısın Kaçması
 Buruna; 
Buruna yabancı cisim kaçmalarında tıkanıklık hissi ile burun deliğinden gelen kanlı akıntılı belirtileri değerlendir.
 Yabancı cismin bulunmadığı taraf kapatılır ve hızlıca nefes verilir.

Kulağa ;
Kulağa yabancı cisim kaçmasında ise;
asla su deydirilmez( nohut, fasulye, mısır gibi) çünkü kaçan yabancı cisim şişebilir. Bu da kulaktaki yapıların yırtılmasına sebebiyet verir.
Asla sivri bir cisimle müdahale edilmez.
 Böcek ,sivrisinek kaçmalarında karanlık bir oda da fener tutarak gözlemlenir ve acil yardım istenir.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder